Last Updated on by Sampurna Samachar
દિલ્હી પ્રદૂષણમાં PM 2.5 ની હાજરી જોખમરૂપ સાબિત થશે
સ્ટડીમાં થયેલો મોટો ખુલાસો
(સંપૂર્ણ સમાચાર સેવા)
દિલ્હીની શિયાળાની ઋતુમાં વધતા પ્રદૂષણ વચ્ચે, એક નવી વૈજ્ઞાનિક સ્ટડીએ લોકોની, ખાસ કરીને માતા-પિતાની ચિંતામાં વધારો કર્યો છે. આ અભ્યાસ મુજબ, દિલ્હીની હવામાં મુખ્યત્વે જોવા મળતા અત્યંત સૂક્ષ્મ કણ PM2.5 બાળકોના સ્વાસ્થ્ય માટે સૌથી મોટા દુશ્મન સાબિત થઈ રહ્યા છે.
બાળકો દ્વારા શ્વાસમાં લેવાયેલા PM2.5 નો ૪૦% જેટલો હિસ્સો તેમના ફેફસાંના સૌથી ઊંડા ભાગ (ડીપ લંગ્સ) સુધી પહોંચી જાય છે, જ્યાં તે લાંબા સમય સુધી જમા રહીને ગંભીર નુકસાન પહોંચાડે છે. સેન્ટર ફોર રિસર્ચ ઓન એનર્જી એન્ડ ક્લીન એરના વિશ્લેષક ડૉ. મનોજ કુમારે તેમના એક પીઅર-રિવ્યૂ અભ્યાસનો હવાલો આપતા જણાવ્યું કે, ૮ થી ૯ વર્ષના બાળકોમાં શ્વાસ દ્વારા લેવાયેલા PM2.5 નો ૪૦% હિસ્સો ફેફસાંના સૌથી ઊંડા ક્ષેત્ર (પલ્મોનરી રિજન)માં જમા થાય છે.
૩૦ દિવસ PM2.5 જ મુખ્ય પ્રદૂષક રહ્યું
આટલું જ નહીં, નાના શિશુઓમાં પણ PM2.5 નો ૩૦% હિસ્સો ફેફસાંના ઊંડાણમાં પહોંચે છે, જ્યારે તેની સરખામણીમાં PM10 (જાડા કણો)નો માત્ર ૧% હિસ્સો જ ત્યાં પહોંચી શકે છે. મોટાભાગના PM10 કણો નાક અથવા ગળામાં જ ફસાઈ જાય છે.ડૉ. મનોજ કુમારના જણાવ્યા અનુસાર, બાળકોના ફેફસાં હજુ વિકાસશીલ અવસ્થામાં હોય છે, તેમની શ્વાસનળીઓ સાંકડી હોય છે અને તેઓ પુખ્ત વયના લોકો કરતાં વધુ ઝડપથી શ્વાસ લે છે.
આ કારણોસર, PM2.5 ના કણો તેમના ફેફસાંમાં ઊંડે સુધી ઉતરીને લાંબા સમય સુધી જમા રહે છે, જેનાથી ભવિષ્યમાં સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત ગંભીર જોખમો વધી જાય છે. તેમણે ભારપૂર્વક કહ્યું, “જો આપણે બાળકોના સ્વાસ્થ્ય અને તેમના ફેફસાંના વિકાસની રક્ષા કરવા માંગતા હોઈએ, તો PM2.5 ના સંપર્કને ઘટાડવો એ સર્વોચ્ચ પ્રાથમિકતા હોવી જોઈએ.”
આંકડા દર્શાવે છે કે દિલ્હીમાં શિયાળાની હવામાં પ્રદૂષણનું મુખ્ય કારણ PM10 (ધૂળના રજકણો) નહીં, પરંતુ PM2.5 છે. ૧૮ ઓક્ટોબરથી ૧૬ નવેમ્બર સુધીના ૩૦ દિવસોમાંથી, તમામ ૩૦ દિવસ PM2.5 જ મુખ્ય પ્રદૂષક રહ્યું છે. આનો અર્થ એ છે કે દિલ્હીનું વાયુ સંકટ ધૂળથી નહીં, પરંતુ દહનના સ્ત્રોતો – જેવા કે વાહનોમાંથી નીકળતો ધુમાડો, ઉદ્યોગો, પાવર પ્લાન્ટ અને કચરો બાળવાથી – પેદા થઈ રહ્યું છે. તેમ છતાં, સરકારની નીતિઓ હજુ પણ મોટાભાગે ધૂળના નિયંત્રણ પર જ કેન્દ્રિત છે.
