Last Updated on by Sampurna Samachar
સરકારે પોતે સંસદમાં માહિતી આપી
ભારત ગ્રીન ઉર્જામાં આર્ત્મનિભર બનશે
(સંપૂર્ણ સમાચાર સેવા)
ભારતને એક ખજાનો મળ્યો છે ભારતની ધરતીમાંથી દુર્લભ ધાતુ મળી આવી છે. સરકારે પોતે સંસદમાં આ અંગે માહિતી આપી હતી. ભારતને રેર અર્થ એલિમેન્ટ્સ (REES) ના ક્ષેત્રમાં મોટી સફળતા મળી છે. કોલસા અને ખાણકામ મંત્રી જી કિશન રેડ્ડીએ સંસદમાં આ માહિતી આપતા કહ્યું હતું કે સિંગરૌલી કોલફિલ્ડ્સમાં દુર્લભ ખનિજોનો મોટો ભંડાર મળી આવ્યો છે, જે દેશમાં ઉર્જા રાજધાની તરીકે પ્રખ્યાત છે.
ખાસ વાત એ છે કે આ સારા સમાચાર એવા સમયે આવ્યા છે જ્યારે ચીને રેર અર્થ મેટલની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકીને ભારતના ઘણા ઉદ્યોગોને પ્રભાવિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. સિંગરૌલી કોલફિલ્ડ્સમાં કોલસા અને નોન-કોલસાના નમૂનાઓમાં ૨૫૦ 250 ppm અને 400 ppm REEs મળી આવ્યા હોવાના સમાચાર આવ્યા છે.
૭.૨૩ મિલિયન ટન રેર અર્થ એલિમેન્ટ્સ ઓક્સાઇડ મળ્યો
ભારતમાં દુર્લભ ખનિજોનો ભંડાર મળવો એ જેકપોટથી ઓછું નથી, કારણ કે આ ધાતુ પર ચીનનો એકાધિકાર છે. ભારતમાં મળેલા તેના ભંડારથી, દેશના ઇલેક્ટ્રોનિક્સ, પરિવહન અને ગ્રીન ઉર્જા ઉદ્યોગો માટે ચીન પરની તેમની ર્નિભરતા સમાપ્ત કરશે. ભારત ગ્રીન ઉર્જામાં આર્ત્મનિભર બનશે. આ શોધ સાથે ચીન પર ભારતની ર્નિભરતા ઓછી થશે. સ્માર્ટફોનથી લઈને ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, ફાઇટર જેટ, ઉપગ્રહો સુધી, આજે દરેક આધુનિક ટેકનોલોજીમાં આની જરૂર છે. સ્વચ્છ ઉર્જા, સંરક્ષણ ટેકનોલોજીમાં દરેક જગ્યાએ તેની જરૂર છે, તેથી જ દરેક દેશ આ ખનિજની શોધ અને નિયંત્રણમાં રોકાયેલ છે.
માત્ર સિંગરૌલી જ નહીં, ભારતમાં રેર અર્થનો વિશાળ ભંડાર છે. મીડિયા અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં લગભગ ૭.૨૩ મિલિયન ટન રેર અર્થ એલિમેન્ટ્સ ઓક્સાઇડ મળી આવ્યો છે. આંધ્રપ્રદેશ, ઓડિશા, તમિલનાડુ, કેરળ, પશ્ચિમ બંગાળ, ઝારખંડ, ગુજરાત, મહારાષ્ટ્રમાં રેર અર્થ મેટલ્સનો ભંડાર મળી રહ્યો છે. જો અહેવાલો પર વિશ્વાસ કરવામાં આવે તો, સિંગરૌલીના કોલસા ક્ષેત્રોમાંથી મળેલી રેર અર્થ મેટલ્સ ભારતને વૈશ્વિક રેર અર્થ લીડર બનાવી શકે છે. રેર અર્થ ઘણા સેક્ટરની જાન છે.
ઇલેક્ટ્રિક વાહન બેટરી, સૌર પેનલ, પવન ટર્બાઇન, મોબાઇલ ફોન, લેપટોપ, એરોસ્પેસ અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રો સંપૂર્ણપણે તેના પર ર્નિભર છે. ચીન રેર અર્થ મેટલનો સૌથી મોટો સપ્લાયર છે. ચીન વિશ્વની લગભગ ૯૦% રેર અર્થ એલિમેન્ટ્સ (REES) ના શુદ્ધિકરણ અને પ્રક્રિયાને નિયંત્રિત કરે છે. પરંતુ તેનો સૌથી મોટો પડકાર પુરવઠો છે. નિકાસ પ્રતિબંધો ભાવમાં ફેરફાર અથવા ભૂ-રાજકીય તણાવને કારણે વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલા ખોરવાઈ ગઈ છે.
રેર અર્થ એલિમેન્ટ્સ એ ૧૭ ધાતુ તત્વોથી બનેલો પદાર્થ છે, જે પૃથ્વીના પોપડામાં પ્રમાણમાં વિપુલ પ્રમાણમાં જોવા મળે છે. આમાં સેરિયમ, ડિસપ્રોસિયમ, એર્બિયમ, યુરોપિયમ, ગેડોલિનિયમ, હોલ્મિયમ, લેન્થેનમ, લ્યુટેટિયમ, નિયોડીમિયમ, પ્રસોડીમિયમ, પ્રોમેથિયમ, સમેરિયમ, સ્કેન્ડિયમ, ટર્બિયમ, થુલિયમ, યટરબિયમ અને યટ્રીયમનો સમાવેશ થાય છે. જેને રેર અર્થ કહેવામાં આવે છે. કારણ કે તેમને તેમના અયસ્કમાંથી કાઢવા અને શુદ્ધ કરવા ખૂબ મુશ્કેલ છે. તેને જમીનમાંથી કાઢવા માટે મોટી માત્રામાં એનર્જી ખર્ચવી પડે છે.
