Last Updated on by Sampurna Samachar
ઢોલની ધૂન થઈ ધીમી, DJ સાઉન્ડથી શહેરો ધમધમ્યા
આ વેચાણ ઘટીને માત્ર ૧૦ જેટલા ઢોલ સુધી સીમિત થયું
(સંપૂર્ણ સમાચાર સેવા)
ગુજરાતના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આજેય નવરાત્રીની ઉજવણી પરંપરાગત ઢોલના નાદ સાથે થાય છે. ગામડાની પવિત્ર માટીમાં તબલાં, ઢોલ, ઢાકળાં અને ત્રાંસા જેવા વાદ્યોના અવાજે ખેલૈયાઓને ભક્તિભાવથી ઝૂમવા મજબૂર કરે છે. આ પરંપરાગત વાદ્યો નવરાત્રીની સાચી ભાવના અને સંસ્કૃતિને જીવંત રાખે છે. પરંતુ શહેરી વિસ્તારોમાં આ ચિત્ર બદલાઈ રહ્યું છે. અહીં પરંપરાગત ઢોલની જગ્યાએ ડીજે સાઉન્ડ સિસ્ટમનો ઉપયોગ વધી રહ્યો છે, જે લેપટોપ અને મોબાઈલ દ્વારા ચાલે છે અને શહેરી ગરબાનો અભિન્ન ભાગ બની ગયો છે.
આ આધુનિક ફેરફારે નવરાત્રીની પ્રાચીન પરંપરા પર ઊંડી અસર કરી છે. એક સમયે ઢોલીઓની કલાકારી, ઢાકળાના થાપા અને ત્રાંસાના ઝણકારથી ગરબા મેદાન ગુંજી ઉઠતું હતું, જે ભક્તિમય માહોલ સર્જતું. પરંતુ હવે ડીજે સાઉન્ડની લોકપ્રિયતાએ આ પરંપરાગત વાદ્યોની કળાને ધીમે-ધીમે લુપ્ત કરી રહી છે. શહેરી ગરબામાં આધુનિક સંગીતનો ઉપયોગ નવી ઊર્જા લાવ્યો છે, પરંતુ પરંપરાગત ઢોલનો ગુંજનારો અવાજ ધીમો પડી ગયો છે.
નવા ઢોલના ઓર્ડર લગભગ બંધ થઈ ગયા
શહેરી વિસ્તારોમાં ડીજે સાઉન્ડના વધતા ઉપયોગે ઢોલના વેપારીઓને ભારે ફટકો આપ્યો છે. વિસનગર જેવા વિસ્તારોમાં અગાઉ નવરાત્રી દરમિયાન ૧૦૦થી વધુ નવા ઢોલનું વેચાણ થતું હતું, જે ગરબા પાર્ટીઓ અને સમાજો દ્વારા ખરીદાતા. પરંતુ હવે આ વેચાણ ઘટીને માત્ર ૧૦ જેટલા ઢોલ સુધી સીમિત થઈ ગયું છે. આ બદલાવે ઢોલના વેપારને મોટું નુકસાન પહોંચાડ્યું છે, જેના કારણે ઘણા વેપારીઓ માટે આર્થિક મુશ્કેલીઓ સર્જાઈ છે.
તેથી, ઢોલના વેપારીઓ માટે થોડી આશા હજુ જળવાઈ છે. નવરાત્રી પહેલાંના બે મહિનામાં જૂના ઢોલના રિપેરિંગનું કામ ચાલુ રહે છે, જેનાથી વેપારીઓને થોડીક આવક થાય છે. એક ઢોલીયાએ જણાવ્યું, “અગાઉ નવરાત્રી નજીક આવતાં દુકાનો પર ભીડ લાગતી, પરંતુ હવે માત્ર થોડા ગ્રાહકો ઢોલનું રિપેરિંગ કરાવવા આવે છે.” જોકે, નવા ઢોલના ઓર્ડર લગભગ બંધ થઈ ગયા છે, જે પરંપરાગત કળાને જાળવવા માટે ચિંતાનો વિષય છે.
આધુનિકતા અને પરંપરાની આ ખેંચતાણ વચ્ચે પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શું ઢોલનો પરંપરાગત અવાજ નવરાત્રીના ભાગ રૂપે ભવિષ્યમાં ગુંજી શકશે? યુવા પેઢી ડીજે સાઉન્ડ સિસ્ટમ તરફ વધુ આકર્ષાય છે, જ્યારે વડીલો માને છે કે ઢોલના અવાજ વિના માતાજીના ગરબાની સાચી મજા અધૂરી રહે છે. ગુજરાતની નવરાત્રી માત્ર સંગીત અને નૃત્યનો તહેવાર નથી, પરંતુ ભક્તિ, પરંપરા અને સંસ્કૃતિનો જીવંત વારસો છે.
જો પરંપરાગત ઢોલ અને વાદ્યોની કળા સાચવવામાં નહીં આવે, તો તે આવનારી પેઢી માટે માત્ર કિસ્સાઓ બની રહેશે. આજની પેઢીએ આધુનિકતાને અપનાવવાની સાથે પરંપરાની આ જીવંત ગાથાને પણ જાળવવાની જરૂર છે. નવરાત્રીનો આ વારસો ગુજરાતની સંસ્કૃતિનું ગૌરવ છે, અને તેને ટકાવી રાખવું એ સમયની માંગ છે.
