ગુજરાતમાં સૌથી વધુ તમાકુનું વાવેતર ખેડા, આણંદ, મહેસાણા અને પાટણ જીલ્લામાં
(સંપૂર્ણ સમાચાર સેવા)
દેશમાં તમાકુ ઉગાડતા ખેડૂતો માટે સરકારે ખુશઅબર આપ્યા છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં ભારતમાંથી ૧૨ હજાર કરોડની કિંમતની તમાકુની નિકાસ થવા પામી છે. દેશમાંથી તમાકુની થતી નિકાસમાં છેલ્લા ૫ વર્ષમાં ૮૭ ટકા વધી છે, તો આની સાથોસાથ ૨૦૨૩-૨૪માં ખેડૂતોને પ્રતિ કિલો તમાકુએ રૂ. ૨૭૯.૫૪ મળ્યા હતા. ગુજરાતમાં સૌથી વધુ તમાકુનું વાવેતર ખેડા, આણંદ, મહેસાણા અને પાટણ જિલ્લાના ખેડૂતો દ્વારા કરવામાં આવે છે.
કેન્દ્ર સરકારના સત્તાવાર રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ ૨૦૨૩-૨૪ દરમિયાન ભારતે કુલ ૧૨ હજાર કરોડ રૂપિયાના તમાકુની નિકાસ કરી હતી. સરકારનો દાવો છે કે તેના કારણે છેલ્લા ૫ વર્ષમાં તમાકુ ઉગાડતા ખેડૂતોની આવક પણ બમણી થઈ ગઈ છે. સરકારે દાવો કર્યો છે કે સરકારી નીતિઓ અને ટોબેકો બોર્ડના પ્રયાસોને કારણે છેલ્લા ૫ વર્ષમાં તમાકુની નિકાસમાં ૮૭ %નો વધારો થયો છે.
કેન્દ્ર સરકારના ટોબેકો બોર્ડે ગયા વર્ષે તમાકુના ઉત્પાદન અને નિકાસને લઈને કેટલીક મહત્વપૂર્ણ માહિતી જાહેર કરી છે. જે અનુસાર, ટોબેકો બોર્ડે તમાકુ ઉદ્યોગની ટકાઉપણું અને વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી સંખ્યાબંધ વ્યૂહાત્મક પહેલો શરૂ કરી છે. અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે, ગુજરાતમાં સૌથી વધુ તમાકુનું વાવેતર ખેડા, આણંદ, મહેસાણા અને પાટણ જિલ્લાના ખેડૂતો દ્વારા કરવામાં આવે છે.
ચીન પછી ભારત વિશ્વમાં તમાકુનું બીજું સૌથી મોટો ઉત્પાદક દેશ છે. જ્યારે, ભારત ચીન, બ્રાઝિલ અને ઝિમ્બાબ્વે પછી વિશ્વમાં ફ્લૂ ક્યોર વર્જિનિયા તમાકુનું ચોથું સૌથી મોટું ઉત્પાદક છે. જ્યારે જથ્થાની દ્રષ્ટિએ, ભારત બ્રાઝિલ પછી બિનઆયોજિત તમાકુનો બીજો સૌથી મોટો નિકાસકાર દેશ છે.
તમાકુની નિકાસને કારણે મોટા પાયે વિદેશી હૂંડિયામણ ભારતમાં આવે છે. સરકારી રિપોર્ટ અનુસાર, ૨૦૨૩-૨૪ દરમિયાન ભારતે કુલ ૧૨ હજાર કરોડ રૂપિયાના તમાકુની નિકાસ કરી હતી. સરકારનો દાવો છે કે તેના કારણે છેલ્લા ૫ વર્ષમાં તમાકુ ઉગાડતા ખેડૂતોની આવક પણ બમણી થવા પામી છે.
ફ્લૂ ક્યોર વર્જિનિયા એટલે કે તમાકુના ખેડૂતોની કમાણી ૨૦૧૯-૨૦માં રૂ. ૧૨૪ પ્રતિ કિલોગ્રામથી વધીને ૨૦૨૩-૨૪માં રૂ. ૨૭૯.૫૪ થઈ ગઈ છે. આ બમણા કરતાં વધુ છે. એવું કહેવાય છે કે ટોબેકો બોર્ડના પ્રયાસોથી લગભગ ૮૩,૦૦૦ ખેડૂતોની આજીવિકામાં સુધારો થયો છે.
સરકારે દાવો કર્યો છે કે, સરકારી નીતિઓ અને ટોબેકો બોર્ડના પ્રયાસોને કારણે છેલ્લા ૫ વર્ષમાં નિકાસમાં ૮૭%નો વધારો થયો છે. ૨૦૧૯-૨૦માં નિકાસ રૂ. ૬,૪૦૮.૧૫ કરોડની હતી. જે ૨૦૨૩-૨૪માં રૂ. ૧૨,૦૦૫.૮૯ કરોડ સુધી પહોંચી જશે. આ સમયગાળા દરમિયાન કુલ નિકાસ ૨૧૮.૮૪ મિલિયન કિગ્રાથી વધીને ૩૧૫.૫૧ મિલિયન કિગ્રા થઈ છે.
ટોબેકો બોર્ડની સ્થાપના ૦૧ જાન્યુઆરી ૧૯૭૬ના રોજ કરવામાં આવી હતી. તેનો ઉદ્દેશ્ય તમાકુ ઉદ્યોગનો સર્વાંગી વિકાસ થાય તે હતો. બોર્ડની સ્થાપના સંસદના એક અધિનિયમ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. ટોબેકો બોર્ડનો ઉદ્દેશ્ય તમાકુના ખેડૂતો માટે વાજબી ભાવ સુનિશ્ચિત કરવાનો અને નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાનો હતો. ટોબેકો બોર્ડના પ્રયાસોને કારણે તમાકુના ઉત્પાદન માટે ખેડૂતોને બેંકો દ્વારા આર્થિક સહાય પણ આપવામાં આવે છે.
