Last Updated on by Sampurna Samachar
ભારતે આ દુર્ઘટનામાં મદદનો હાથ લંબાવ્યો
ઘણા ગામો કાટમાળમાં ફેરવાઈ ગયા
(સંપૂર્ણ સમાચાર સેવા)
અફઘાનિસ્તાનમાં આવેલા ભયાનક ભૂકંપમાં ૧૪૧૧ જેટલા લોકો મોતને ભેટ્યા હોવાના સમાચાર સામે આવ્યા છે, જ્યારે ઘાયલોની સંખ્યા ૩૨૫૦ થી વધુ થઈ ગઈ છે. માહિતી મુજબ રાત્રે અફઘાનિસ્તાનના જલાલાબાદ નજીક ૬.૦ ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. આ સમયે મોટાભાગના લોકો સૂઈ રહ્યા હતા, જેના કારણે તેઓ ઇમારતોના કાટમાળ નીચે દટાઈ ગયા હતા.
મળતા અહેવાલ મુજબ ૧ સપ્ટેમ્બરના રોજ, અફઘાનિસ્તાનના પૂર્વી ભાગ, ખાસ કરીને નાંગરહાર અને કુનાર પ્રાંતોમાં ૬.૦ ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો, જેના કારણે ભારે વિનાશ થયો હતો. હજારો ઘરો તૂટી પડ્યા, ઘણા ગામો કાટમાળમાં ફેરવાઈ ગયા અને લાખો લોકો બેઘર થઈ ગયા.
મહિલાઓ અને બાળકો આપત્તિથી સૌથી વધુ પ્રભાવિત
રાત્રે ૧૧:૪૭ વાગ્યે (સ્થાનિક સમય) ભૂકંપ અનુભવાયો, જ્યારે મોટાભાગના લોકો ઊંઘી રહ્યા હતા, જેના કારણે જાનહાનિની સંખ્યામાં વધુ વધારો થયો. ભૂકંપનું કેન્દ્ર જલાલાબાદથી ૨૭ કિલોમીટર ઉત્તર-પૂર્વમાં, ફક્ત ૮-૧૦ કિલોમીટરની ઊંડાઈએ હતું.
હંમેશની જેમ, આ વખતે પણ ભારતે આ દુર્ઘટનામાં મદદનો હાથ લંબાવ્યો છે. કાબુલમાં ભારતીય મિશને પહેલા તાત્કાલિક તંબુ અને પછી ખાદ્ય પદાર્થો મોકલ્યા છે. અફઘાનિસ્તાનની તાલિબાન સરકારે વિશ્વભરમાંથી મદદ માંગી છે.
આ પછી, ભારતે મદદ માટે કાબુલમાં ૧ હજાર તંબુ મોકલ્યા છે. ઉપરાંત, કાબુલથી કુનારમાં ૧૫ ટન ખાદ્ય પદાર્થો મોકલવામાં આવ્યા હતા. વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે પર લખ્યું હતું કે ભારત ભવિષ્યમાં પણ રાહત સામગ્રી મોકલશે. ૨૦૨૧ માં તાલિબાન સરકારની રચના પછી, આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠનોએ અફઘાનિસ્તાનમાં માનવતાવાદી સહાય બંધ કરી દીધી હતી.
અફઘાનિસ્તાનમાં ભૂકંપ કંઈ નવું નથી. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આ પ્રદેશમાં ઘણા મોટા ભૂકંપ આવ્યા છે. ૭ ઓક્ટોબર,૨૦૨૩ ના રોજ, હેરાત પ્રાંતમાં ૬.૩ ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો, જેમાં ૧,૫૦૦-૪,૦૦૦ લોકો માર્યા ગયા હતા. ૨૦૧૫ માં ૭.૫ ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો જેમાં ભારે વિનાશ થયો હતો. ૨૦૨૧-૨૦૨૫ ના સમયગાળામાં ૩૦ થી વધુ ભૂકંપ આવ્યા હતા, જેમાં ૨,૦૦૦ થી વધુ લોકો માર્યા ગયા હતા.
હિન્દુકુશ પ્રદેશની ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય સંવેદનશીલતા અને આબોહવા પરિવર્તનને કારણે ભૂસ્ખલનના વધતા જોખમે આ આફતોને વધુ ઘાતક બનાવી છે. અફઘાનિસ્તાનમાં ૬.૦ ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ રિક્ટર સ્કેલ પર મધ્યમ શ્રેણીમાં આવે છે, પરંતુ તેનાથી ભારે નુકસાન થયું હતું. આના ઘણા કારણો છે, જે અફઘાનિસ્તાનની ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય, સામાજિક અને આર્થિક પરિસ્થિતિ સાથે સંબંધિત છે.
ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય પરિસ્થિતિઓ અને ટેક્ટોનિક પ્રવૃત્તિઓ જોઇએ તો અફઘાનિસ્તાન હિન્દુકુશ પર્વતમાળાની નજીક સ્થિત છે, જે ભારતીય અને યુરેશિયન ટેક્ટોનિક પ્લેટોના અથડામણ ક્ષેત્રમાં આવે છે. ભારતીય પ્લેટ દર વર્ષે ૩૯ મીમીની ઝડપે યુરેશિયન પ્લેટ તરફ આગળ વધી રહી છે, જેના કારણે આ પ્રદેશમાં વારંવાર ભૂકંપની પ્રવૃત્તિઓ થાય છે.
આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર માત્ર ૮-૧૦ કિલોમીટરની ઊંડાઈએ હતું, જેને છીછરા ભૂકંપ માનવામાં આવે છે. છીછરા ભૂકંપમાં, ઊર્જા સપાટી પર ઝડપથી પહોંચે છે, જેના કારણે વધુ વિનાશ થાય છે. આ ઉપરાંત, હિન્દુકુશ ક્ષેત્રમાં ચમન ફોલ્ટ, હરી રુડ ફોલ્ટ અને પામિર થ્રસ્ટ ફોલ્ટ જેવી સક્રિય ફોલ્ટ લાઇનો હાજર છે, જે ભૂકંપનું જોખમ વધારે છે.
અફઘાનિસ્તાનમાં મોટાભાગની ઇમારતો, ખાસ કરીને ગ્રામીણ અને દૂરના વિસ્તારોમાં, માટીની ઈંટો, કાદવ અને લાકડાથી બનેલી છે. આ માળખા ભૂકંપ-પ્રતિરોધક નથી અને હળવા ધ્રુજારી સાથે પણ તૂટી પડે છે. જલાલાબાદ જેવા શહેરી વિસ્તારોમાં પણ, ઇમારતો મોટાભાગે ઈંટ અને કોંક્રિટથી બનેલી હોય છે, પરંતુ તેમની ગુણવત્તા ઘણીવાર નબળી હોય છે. નબળા બાંધકામ ધોરણો અને ભૂકંપ-પ્રતિરોધક ડિઝાઇનના અભાવને કારણે મધ્યમ ભૂકંપ પણ ભારે નુકસાન પહોંચાડે છે.
કુનાર અને નંગરહાર જેવા પર્વતીય વિસ્તારોમાં ભૂસ્ખલન અને અવરોધિત રસ્તાઓ બચાવ કામગીરીને અત્યંત મુશ્કેલ બનાવે છે. ભૂકંપ પછી ભૂસ્ખલનને કારણે ઘણા રસ્તાઓ અવરોધિત થયા હતા, જેના કારણે રાહત ટીમો અને ભારે મશીનરી દૂરના ગામડાઓ સુધી પહોંચી શકતી ન હતી. હેલિકોપ્ટર ઘાયલોને બહાર કાઢવામાં મદદ કરી રહ્યા છે, પરંતુ આ પૂરતું નથી.
અફઘાનિસ્તાન પહેલાથી જ ગરીબી, દુષ્કાળ અને ખાદ્ય સંકટનો સામનો કરી રહ્યું છે. તાલિબાન શાસન પછી આંતરરાષ્ટ્રીય સહાય અને આર્થિક પ્રતિબંધોમાં ઘટાડો થવાથી દેશમાં પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ છે. વીજળીનો અભાવ, બંધ બજારો અને અપૂરતી તબીબી સુવિધાઓએ ભૂકંપ પછી રાહત કામગીરીને જટિલ બનાવી દીધી છે. વધુમાં, મહિલાઓ અને બાળકો આપત્તિથી સૌથી વધુ પ્રભાવિત થયા છે, અને રોગચાળાનું જોખમ પણ વધ્યું છે.
