સંભલમાં ૮૪ કૌશી પરિક્રમા માર્ગો છે અને આ માર્ગની અંદર ૬૮ તીર્થસ્થાનો
(સંપૂર્ણ સમાચાર સેવા)
ઉત્તર પ્રદેશના સંભલમાં જામા મસ્જિદથી લગભગ ૧૦૦ મીટર દૂર એક કૂવો મળી આવ્યો હતો. હાલ આ સ્થળે ખોદકામની કામગીરી ચાલી રહી છે. આ કૂવો હિંદુ પ્રભુત્વ ધરાવતા વિસ્તારમાં જોવા મળે છે. તેને ‘મૃત્યુનો કૂવો’ પણ કહેવામાં આવે છે. એવો પણ દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે નજીકમાં એક મંદિર છે, જે મૃત્યુંજય મહાદેવ મંદિર હતું. આ મંદિર હવે માટી નીચે દટાયેલું છે. આ સાથે લોકોએ દાવો કર્યો છે કે જો અહીં ખોદકામ કરવામાં આવશે તો અહીં મંદિર નીકળશે. જેની દીવાલ આજે પણ જોવા મળે છે.
એવું કહેવાય છે કે સંભલ એક સમયે તીર્થસ્થાનોનું કેન્દ્ર હતું. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, સંભલમાં ૮૪ કૌશી પરિક્રમા માર્ગો છે અને આ માર્ગની અંદર ૬૮ તીર્થસ્થાનો છે. તેમાં ૧૯ કુવાઓનો પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો. જેનું પોતાનું ધાર્મિક મહત્ત્વ છે. સમય જતાં, તેમના પર માટી એકઠી થઈ, તેમને ઢાંકી દીધી. હવે લોકોના અવલોકનના આધારે ફરી તેમની શોધખોળ કરીને તેમની સફાઈ કરવામાં આવી રહી છે. જિલ્લા વહીવટીતંત્રનું કહેવું છે કે હવે સંભલને ધાર્મિક પર્યટનનું મોટું કેન્દ્ર બનાવવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે.
સંભલ તાજેતરમાં હિંસાને કારણે સમાચારોમાં હતું, ત્યારબાદ પ્રશાસને અહીં કાર્યવાહી શરૂ કરી. ત્યારથી અહીં એક પછી એક ઐતિહાસિક ઈમારતો અને હેરિટેજ મળવા લાગ્યા છે. ચંદૌસીમાં જોવા મળેલા રાજા દ્વારા બાંધવામાં આવેલ વાવની સફાઈ કરવામાં આવી રહી છે. પૃથ્વીરાજ દ્વારા બાંધવામાં આવેલ વાવનું ખોદકામ કરવામાં આવ્યું છે. હવે મોતનો કૂવો મળી આવ્યો છે. તેના વિશે કહેવાય છે કે તેમાં સ્નાન કરવાથી પુણ્ય મળે છે. અહીંથી થોડે દૂર આવેલા યમદગ્નિ કુંડનો પણ ઉલ્લેખ છે. હવે યમદગ્નિ કુંડની શોધ કરવામાં આવશે.
સ્થાનિક લોકોનું કહેવું છે કે તેમની પહેલાની પેઢીઓએ તેમને કહ્યું હતું કે અહીં મૃત્યુંજય મંદિર પણ છે, જો તેની પણ શોધ કરવામાં આવશે તો તે પણ મળી જશે. તેની દિવાલો દેખાય છે. હવે જિલ્લા વહીવટીતંત્ર તે યાત્રાધામો અને ઇમારતોની શોધ કરશે જે માટી નીચે દટાયેલા છે. હાલમાં કૂવા માટે ખોદકામ ચાલી રહ્યું છે. એક તરફ સંભલના ચંદૌસીમાં સફાઈ ચાલી રહી છે. ત્યાં જે કૂવો જોવા મળે છે તેની સફાઈ કરવામાં આવી રહી છે.
જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ ડૉ. રાજેન્દ્ર પેંસિયાએ જણાવ્યું કે અહીં એક જાગૃત કૂવો મળ્યો છે. અગાઉ ચંદૌસીના લક્ષ્મણગંજમાં એક પગથિયું મળી આવ્યું હતું, જેનું ખોદકામ છેલ્લા પાંચ દિવસથી ચાલી રહ્યું છે. આ વાવ સદીઓ જૂની હોવાનું કહેવાય છે. અગાઉ ૨૫ ડિસેમ્બરે સંભલમાં ASI ની ટીમે ચંદૌસી સ્થિત પૃથ્વીરાજ ચૌહાણના પગથિયાંનું નિરીક્ષણ કર્યું હતું. ASI ની ટીમે ફિરોઝપુર કિલ્લાનું પણ નિરીક્ષણ કર્યું હતું. ડીએમ-એસપી સાથે ટીમના સભ્યો સ્ટેપવેલની અંદર ગયા અને દિવાલોને સ્પર્શ કરીને સંપૂર્ણ નિરીક્ષણ કર્યું. ટીમે પોપટ-માયનાની કબર પણ જોઈ.