સંભલ પ્રાચીન ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્ત્વ માટે જાણીતું
(સંપૂર્ણ સમાચાર સેવા)
ઉત્તર પ્રદેશના સંભલમાં મંદિર મળવાનો મુદ્દો ગરમાયો છે. ઉત્તરપ્રદેશના સંભલમાં ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણની ટીમે પ્રાચીન શિવ મંદિર અને કૂવાઓનું નિરીક્ષણ કર્યું. ત્યારે ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણએ અહીં મંદિરમાં કાર્બન ડેટિંગ કર્યું હતું. ALI દ્વારા સંભલ સ્થિત પ્રાચીન કાર્તિકેય મંદિરની ગુપ્ત રીતે કાર્બન ડેટિંગ હાથ ધરી હતી. આ પ્રક્રિયા માટે ચાર સભ્યોની નિષ્ણાત ટીમ તહેનાત કરવામાં આવી હતી. ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણે પાંચ તીર્થસ્થળો અને ૧૯ પ્રાચીન કૂવાઓનું પણ નિરીક્ષણ કર્યું હતું. સંભલના DM ના અનુસાર, મંદિરનો સર્વે થઈ ચૂક્યો છે. તેમણે જણાવ્યું કે, સમગ્ર મામલાને સુરક્ષાના કારણોથી ગુપ્ત રાખવામાં આવ્યો હતો.
ASI ની ટીમે ભદ્રકાશ્રમ, સ્વર્ગદીપ, ચક્રપાણિ, પ્રાચીન તીર્થ સ્મશાન મંદિર સહિત ૧૯ કૂવાઓનો સર્વે કર્યો. જોકે, ASI એ તંત્રને અપીલ કરી હતી કે નિરીક્ષણને મીડિયા કવરેજથી દૂર રાખવામાં આવે. જણાવવામાં આવી રહ્યું છે કે, સવારે ૬ વાગ્યાથી નિરીક્ષણ થયું. કોર્ટના આદેશ બાદ શાહી જામા મસ્જિદમાં કરાયેલા સર્વેક્ષણને લઈને ૨૪ નવેમ્બરે હિંસા ભડકી હતી, જેમાં ચાર લોકોના મોત થયા હતા. જેના કારણે કોઈપણ અપ્રિય ઘટનાથી બચવા માટે સવારથી જ મંદિર પર મોટી સંખ્યામાં પોલીસ દળ તૈનાત કરાયું હતું. અહેવાલો અનુસાર, ALI ની ટીમે સંભલ વિસ્તારમાં હાજર ૧૯ પ્રાચીન કૂવાઓની સ્થિતિ અને ઐતિહાસિક સ્થળોનું પણ ઊંડાણપૂર્વક અભ્યાસ કર્યો હતો. સંભલ પ્રાચીન ધાર્મિક અને સાંસ્કૃતિક મહત્ત્વ માટે જાણીતું છે.
સંભલ જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ રાજેન્દ્ર પેંસિયાએ જણાવ્યું હતું કે, ‘મંદિરનું સર્વે સુરક્ષિત રીતે પૂર્ણ થઈ ગયું છે. સંભાલના પ્રાચીન કાર્તિકેય મંદિરની કાર્બન ડેટિંગ ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ દ્વારા ગુપ્ત રીતે કરવામાં આવી હતી. સુરક્ષાના કારણોસર આ પ્રક્રિયાને મીડિયા કવરેજથી દૂર રાખવામાં આવી હતી. ચાર સભ્યોની ALI ટીમે વહીવટીતંત્રને તપાસને ગુપ્ત રાખવા સૂચના આપાઈ હતી.
સંભલમાં હિંસા બાદ જ્યારે આવારા તત્વોને શોધવા માટે સર્ચ ઓપરેશન હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારે વીજળી ચોરીનો મામલો સામે આવ્યો હતો. ૧૪મી ડિસેમ્બરે પોલીસે દીપા રાય વિસ્તારમાં તપાસ કરતી વખતે તેમને અચાનક એક મંદિર મળ્યું હતું. જે વર્ષ ૧૯૭૮નું હોવાનું કહેવાય છે. આ મંદિર ૪૬ વર્ષ સુધી બંધ હતું. જે સપા સાંસદના ઘરથી ૨૦૦ મીટર દૂર હતું. ૧૫મી ડિસેમ્બરે મંદિર ખોલવામાં આવ્યું હતું અને ત્યાં પૂજા કરવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ કૂવાની શોધની માહિતી પ્રકાશમાં આવી અને તેનું ખોદકામ કરવામાં આવ્યું. આ દરમિયાન સંભલના અન્ય વિસ્તાર સરયાત્રીનમાં પણ એક મંદિર જોવા મળ્યું હતું..
સંભલની આ ૨૨ જગ્યાઓનો ASI એ સર્વે કર્યો
૧. ચતુર્મુખ બ્રહ્મા કૂવા સ્થિત પાણીની ટાંકી પાસે, સંભલ.
૨. અમૃતકૂવા સ્થિતકૂવા મંદિર, દુર્ગા કોલોની, સંભલ.
૩. અશોક કૂવા સ્થિત મોહલ્લા હલ્લૂ સરાઈ, સંભલ.
૪. સપ્તસાગર કૂવામાં સ્થિત સર્થલેશ્વર મંદિર, સરથલ ચોકી પાસે, મોહલ્લા કોટ પૂર્વ, સંભલ.
૫. બલિ કૂવા સ્થિત, જૂના તાલુકા પાસે, કુચે વાલી શેરી, સંભલ.
૬. ધર્મ કૂવા હયાતનગર, સંભલ.
૭. ઋષિકેશ કૂવા સ્થિત શિવ મંદિર, મોહલ્લા કોટ પૂર્વ, સંભલ.
૮. પરાસર કૂવા સ્થિત કલ્કી મંદિરની નજીક, મોહલ્લા કોટ પૂર્વ, સંભલ.
૯. અકર્મમોચન કૂવા સ્થિત પોલીસ સ્ટેશન કોતવાલી સંભલની સામે, મોહલ્લા ઢેર, સંભલ.
૧૦. ધરણિ બાર કૂવા, જામા મસ્જિદ ચોકી નીચે, મહોલ્લા કોટ ગર્દી, સંભલ.
૧૧. ભદ્રકા આશ્રમ તીર્થ, હોજ ભદેસરા, સંભલ.
૧૨. સ્વર્ગદીપ તીર્થ/સતી મઠ, ગામ જલાલપોર મોહમ્મદબાદ, તાલુકો અને જિલ્લો સંભલ.
૧૩. ચક્રપાણી તીર્થ, ગામ જલાલપોર મોહમ્મદબાદ, તાલુકો અને જિલ્લો સંભલ.
૧૪. પ્રાચીન કૂવા સ્થિત આવેલી એક રાત વાળી મસ્જિદની નજીક, મોહલ્લા કોટ ગર્દી, સંભલ.
૧૫. પ્રાચીન કૂવા સ્થિત આવેલા જામા મસ્જિદ સંકુલ, મોહલ્લા કોટ ગર્દી, સંભલ.
૧૬. પ્રાચીન કૂવા સ્થિત બાલ વિદ્યા મંદિરની સામે, મોહલ્લા ચમન સરાય, સંભલ.
૧૭. પ્રાચીન કૂવા સ્થિત આવેલી ન્યારીયોં વાલી મસ્જિદ, મોહલ્લા ખગ્ગુ સરાઈ, સંભલ.
૧૮. પ્રાચીન કૂવા સ્થિત ગદ્દી વાલા ગોહલ્લા, કોટ પૂર્વ, સંભલ.
૧૯. પ્રાચીન કૂવા સ્થિત શેઠ વાલી ગલી, મોહલ્લા કોટ પૂર્વ, સંભલ.
૨૦. પ્રાચીન કૂવા સ્થિત એજેન્ટી ચોક નજીક, મોહલ્લા ડુંગર સરાઈ, સંભલ.
૨૧. પ્રાચીન મંદિર અને કૂવો, મોહલ્લા ખગ્ગુ સરાઈ, સંભલ.
૨૨. પ્રાચીન તીર્થ / સ્મશાન / મંદિર, આર્ય કોલ્ડ સ્ટોર પાસે, અઝીઝપુર અસદપુર, તાલુકો અને જિલ્લો સંભલ.
